ย้อนกลับ    
         
   

 


การสำรวจสัตว์เลื้อยคลาน
และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก

     การสำรวจและการจัดจำแนกชนิดของสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเนินน้ำสะเทินบก   บริเวณหมู่เกาะแสมสาร โดย รศ.ผุสตี ปริยานนท์ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณะ

     สัตว์เลื้อยคลาน เป็นปัจจัยหนึ่งในห่วงโซ่อาหารและสายใยอาหาร ทำหน้าที่ถ่ายทอดและหมุนเวียนพลังงาน ที่ก่อให้เกิดความสมดุลในระบบนิเวศ

     ผลจากการสำรวจ สัตว์เลื้อยคลานหายาก พบบริเวณเกาะกระ คือ ตุ๊กแกบิน และเต่าตนุ สัตว์เลื้อยคลานหายาก พบบริเวณเกาะกกูด คือ ตะกอง และ กิ้งก่าบิน

     สำรวจพบสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ที่เกาะกูด อย่างน้อย 10 ชนิด ส่วนที่เกาะยาวใหญ่ จังหวัดพังงา สำรวจพบสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก 14 ชนิด และที่แตกต่างไปจากเกาะกูดและหายาก คือ คางคกหัวจีบ กบน้ำเค็ม กบเขาหลังตอง กบป่าไผ่ อึ่งกรายหมอสมิท และเขียดงูเกาะเต่า

      ความหลากหลายของนก และความหนาแน่นของประชากรในหมู่เกาะแสมสาร โดย รศ.วีณา เมฆวิชัย ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณะ

     ในหมู่เกาะแสมสาร พบว่า นกประจำถิ่นที่หายาก คือ  นกออก นกนางนวลแกลบท้ายทอยดำ และนกโกงกางหัวโต นกอพยพที่หายาก คือ เหยี่ยว เพเรเกริน นกที่มีรายชื่ออยู่ในรายการ Thai Red Data Book คือ นกออก และนกนางนวลแกลบเล็ก จึงมีสถานภาพใกล้ถูกคุกคาม นกที่อยู่ในรายการของ CITES  คือ เหยี่ยวเพเรเกริน เหยี่ยวทุ่ง นกออก และนกยางเปีย

 
   

           

และนกที่ uncommon มี 4 ชนิด คือ นกออก นกนางนวลแกลบท้ายทอยดำ เหยี่ยวเพเรเกริน และ นกโกงกางหัวโต

     เกาะบอนและเกาะตาชัย เป็นที่ทำรัง วางไข่ของนกหายาก เช่น นกออก

     เกาะตาชัย เป็นที่อยู่อาศัยของนกที่มีแนวโน้มถูกคุกคาม คือ นกเงือกปากดำ นกลุมพูขาว และ นกลุมพู สมควรสงวนไว้เป็น sensitive area

     หมู่เกาะกระ เป็นที่พักพิงของนกอพยพที่แวะผ่านขณะอพยพมาหรืออพยพกลับ ทั้งนกใกล้สุญพันธุ์ เช่น นกโจรสลัดเกาะคริสมาสต์ นกชาปีไหน นกแอ่นใหญ่คอขาว เหยี่ยวนกเขาพันธุ๋ญี่ปุ่น นกจับแมลงคิ้วเหลือง และนกออก ดังนั้นจึงควรสงวนไว้เป็น Bird important area

     เกาะกระและเกาะกูด  เป็นแหล่งนกอพยพ ผ่านในฤดูแล้ง และยังเป็นที่วางไข่ของนกหายาก เช่น นกชาปีไหน

     การสำรวจความหลากชนิดของสัตว์ป่าเลี้ยงลูกด้วยนม  บริเวณหมู่เกาะแสมสาร จังหวัดชลบุรี และเกาะกูด จังหวัดตราด โดย ปิติ ราชวงศ์ สำนักงานป่าไม้ เขตนครราชสีมา กิตติ กรีติยุตานนท์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว และคณะ

     ผลจากการสำรวจพบสัตว์ป่าเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมทั้งหมด 8 อันดับ 19 วงศ์ 32 สกุล 37 ชนิด จำแนกได้ 3 ระดับ ตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2530 เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง 23 ชนิด


ชุดสำรวจสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม              

   

ตามสถานภาพทรัพยากรชีวภาพของประเทศไทย เป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ 1 ชนิด คือ โลมาขาวเทา

สถานภาพตามสหพันธ์เพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ คือ มีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ 2 ชนิด ได้แก่ เม่นใหญ่และลิงกัง
 

     การศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพและการแพร่กระจายของสาหร่ายทะเลและหญ้าทะเล
 

     บริเวณเกาะช้าง จังหวัดระนองและเกาะใกล้เคียงบ โดย ศ.กาญจนภาชน์ ลิ่วมโนมนต์ และคณะ
 

     เกาะช้าง พบ สาหร่ายทะเล 40 ตัวอย่าง หญ้าทะเล 1 ตัวอย่าง
 

     เกาะสินไห พบ สาหร่ายทะเล 23 ตัวอย่าง หญ้าทะเล 2 ตัวอย่าง
 

     เกาะพะยาม พบ สาหร่ายทะเล 57 ตัวอย่าง หญ้าทะเล 1 ตัวอย่าง
 

     รวมสาหร่ายทะเล 120 ตัวอย่าง และหญ้าทะเล 4 ตัวอย่าง
 

     ที่กล่าวมาข้างต้นเป็นข้อมูลที่เพียงส่วนหนึ่งที่ได้จากการสำรวจเกาะและทะเลไทย ยังมีทรัพยากรต่างๆ อีกมากมาย ซึ่งเป็นสิ่งท้าทายให้นักสำรวจต้องศึกษาและวิจัย ให้เกิดเป็นองค์ความรู้ใหม่ที่มีคุณค่าก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประเทศชาติและคนไทยทุกคน
 

     จากปี พ.ศ.2541 ซึ่งเริ่มงานสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพและกายภาพในพื้นที่เกาะทะเลไทย จวบจนกระทั่งถึงวันนี้ ก็ครบรอบ 12 ปี ได้ค้นพบ และได้ประสบการณ์มากมายเกี่ยวกับเกาะและทะเลไทย รวมทั้งได้มีโอกาสพบปะกับผู้ร่วมอุดมการณ์ที่ไม่เคยห่างเหินกัน จนความสัมพันธ์ประหนึ่งญาติมิตรชิดใกล้
 

     12 ปีที่ผ่านไป ช่างผ่านไปอย่างรวดเร็ว แม้นักสำรวจหลายท่านได้เกษียณจากราชการไปแล้ว แต่ความเป็นคณะปฏิบัติงานวิทยาการของท่านก็ยังคงอยู่และไม่มีวันเกษียณ เพราะทุกคนได้ตระหนักในสิ่งที่ตั้งปณิธานที่จะสืบสานงานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ในงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ ดังเช่นพระราชปณิธานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงสืบทอดแนวพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชของประเทศไทย.

 


บทความโดย : นาวาเอกอาภากร อยู่คงแก้ว ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาเกาะและทะเลไทย
ที่มา: หนังสือจากยอดเขาถึงใต้ทะเล 3 ทรัพยากรไทย ภูมิปัญญาไทย ผันสู่วิถีใหม่ในฐานไทย สู่เศรษฐกิจพอเพียง

  

   


 
 
 
@ 2007 www.tis-museum.org.. All rights reserved.
This site is best viewed with Microsoft Internet Explorer 6.0+ at a minimum screen resolution of 1024 x 768,
A minimum modem connection speed of 56Kbps. Also required Flash plug-in.